Değerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel veya kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dâhil edilmesine geri dönüşüm denir.(1)
Biliyoruz ki, kağıt yapımı için ağaçlar kesiliyor, cam yapmak için taş ve kum kullanılıyor, poşet yada ambalaj üretimi için yine doğal kaynaklardan faydalanılıyoruz. Tabii kaynaklarımız sonsuz değil, her üretim sonucu tabii kaynaklarımız azalıyor ve umarsızca kullanıldığı takdirde bir gün tabii kaynaklarımıza elveda diyebiliriz. İşte bu durumun farkında olan ülke ve üreticiler kaynak israfını önlemek ,ileride yaşanabilecek enerji krizlerinin önüne geçebilmek için atıkları geri kazanmaya çalışmışlar ,çeşitli yöntemler aramışlar ve geliştirmişlerdir. Geri dönüşümde amaç; lüzumsuz kaynak kullanılmasını engellemek, atığın kaynağında ayrıştırılması sonucu çöp yığınlarından kurtulmaktır. Demir, çelik, bakır, elektronik atıklar, kağıt, plastik, cam gibi maddelerin geri dönüşüm yoluyla kazanılması tabii kaynakların korunmasına yol açacaktır. Bu durum çeşitli ülkelerden ithal edilen hurda malzemelerine ödenen, döviz miktarını düşürecek ve ekonomiye katkı sağlayacaktır. Geri dönüşüm doğa içinde önemli bir unsurdur, örneğin atık durumda bulunan kağıdın geri dönüşüm yoluyla kağıt sanayine kazandırılması; hava kirliliğini % 74 ila 94, su kirliliğini % 35, su kullanımını % 45 azaltmaktadır. Yine bir ton atık kağıdın üretime katılması ile 8 ağaç kesilmekten kurtulacaktır. Benzer şekilde plastik atıklarının geri dönüşümü ile petrolden tasarruf etmiş oluruz.
Dönüştürülen bu ürünler kimi zaman kâğıt, kimi zaman plastik, kimi zaman da metaldir. Geri Dönüşüm kavramı, artan tüketim çılgınlığı ile doğanın sınırlarının ciddi şekilde zorlanmaya başlandığı bir dönemde çözüm önerilerinden birisi olarak ortaya çıkarılmıştır. Basit uygulamalarla yukarıda bahsedilen atıkları yeni ürünlere dönüştürmeyi böylece doğal kaynakların tüketiminin azaltılmasını amaçlar. Öte yandan, ekonomik olarak da sistem içerisinde kazanım sağlamaktadır. (2)
Ülkemizde son yıllarda yapılan bazı çalışmalar olmasına rağmen şu an görüyoruz ki bu çalışmalardan istenilen sonuçlar alınamamıştır. Bunu da şuradan anlıyoruz ki, ODTÜ’de 1998 yılında 47 ton katı atıkla başlayan “Geri Dönüşüm” projesi 2002 yılına kadar 600 tona ulaşmıştır. Daha sonraki dönemlerde geri dönüşüm yaşanılan bazı problem ve eksiklerden dolayı düşüşe geçmiş olsa da hala devam etmektedir. Ülkemizin diğer üniversitelerine de örnek olan bu çalışma, bu yıl ODTÜ Çevre Topluluğu’nun da özverili çalışmaları ile ivme kazanmaktadır. ODTÜ Geri Dönüşüm projesi kapsamında elde edilen girdiler, doğrudan burs fonuna aktarılmakta ve öğrencilere dönmektedir. (2) Son cümleden de anlaşıldığı gibi bizim için önemsiz olarak gözüken atıklar aslında bir araya gelince bizi ekonomik refahlığa da ulaştıracağı bilincine sahip olmalıyız. Ayrıca katı maddelerin toplanması konusunda Çevre ve Orman bakanlığının da çalışmaları olmuştur ve bazı özel atık istatistikleri ise şu şekildedir. Bu konudaki istatistikler ilk olarak katı maddelerin kazanılması yönünde olmuştur ve geri dönüşüm adına yapılan en kapsamlı çalışmalardandır. Bununla birlikte okullarda ise bu konuya yönelik etkin bir çalışma yapılmamaktadır. Gittiğimiz ilköğretim okullarında gerek öğrenciler gerekse öğretmenlerle yaptığımız görüşmeler sonunda bu kanıyı destekleyecek görüşler aldık. Geri dönüşüm kutuları konulsa bile önemi anlatılmadığı için amacına uygun kullanılmamaktadır. Okullarda geri dönüşüm çevre kapsamında verildiği için yüzeysel olarak geçilmiş sadece konulara teorik olarak değinilmeye çalışılmıştır.
Ülkemizde son yıllarda yapılan bazı çalışmalar olmasına rağmen şu an görüyoruz ki bu çalışmalardan istenilen sonuçlar alınamamıştır. Bunu da şuradan anlıyoruz ki, ODTÜ’de 1998 yılında 47 ton katı atıkla başlayan “Geri Dönüşüm” projesi 2002 yılına kadar 600 tona ulaşmıştır. Daha sonraki dönemlerde geri dönüşüm yaşanılan bazı problem ve eksiklerden dolayı düşüşe geçmiş olsa da hala devam etmektedir. Ülkemizin diğer üniversitelerine de örnek olan bu çalışma, bu yıl ODTÜ Çevre Topluluğu’nun da özverili çalışmaları ile ivme kazanmaktadır. ODTÜ Geri Dönüşüm projesi kapsamında elde edilen girdiler, doğrudan burs fonuna aktarılmakta ve öğrencilere dönmektedir. (2) Son cümleden de anlaşıldığı gibi bizim için önemsiz olarak gözüken atıklar aslında bir araya gelince bizi ekonomik refahlığa da ulaştıracağı bilincine sahip olmalıyız. Ayrıca katı maddelerin toplanması konusunda Çevre ve Orman bakanlığının da çalışmaları olmuştur ve bazı özel atık istatistikleri ise şu şekildedir. Bu konudaki istatistikler ilk olarak katı maddelerin kazanılması yönünde olmuştur ve geri dönüşüm adına yapılan en kapsamlı çalışmalardandır. Bununla birlikte okullarda ise bu konuya yönelik etkin bir çalışma yapılmamaktadır. Gittiğimiz ilköğretim okullarında gerek öğrenciler gerekse öğretmenlerle yaptığımız görüşmeler sonunda bu kanıyı destekleyecek görüşler aldık. Geri dönüşüm kutuları konulsa bile önemi anlatılmadığı için amacına uygun kullanılmamaktadır. Okullarda geri dönüşüm çevre kapsamında verildiği için yüzeysel olarak geçilmiş sadece konulara teorik olarak değinilmeye çalışılmıştır.
Yukarıda belirtilmiş olan verilerden de anlayacağımız üzere yaşamaya daha uygun bir dünya için geri dönüşüme önem verilmelidir. Bu bilinci kazandırmanın en verimli yolu okullarda verilecek olan eğitimdir. Bunu da etkileşimi maksimum oranda sağlayabileceğimiz çoklu ortam araçlarıyla gerçekleştirdiğimizde öğrencilerin ilgisini çekmek daha kolay olacaktır. Oyunlar ,öğrencilerin fiziksel ve zihinsel yeteneklerini geliştiren, yaşantılarını zevkli hale getiren , sanatsal ve estetik niteliklerini ve becerilerini geliştiren etkinliklerdir(Kuzu,2007). Eğitsel oyunlar , öğrencilerin önceden öğrendikleri bilgileri pekiştirmelerine ve bir oyun içerisinde daha esnek ve rahat ortamda tekrar etmelerine olanak sağlayan etkinliklerdir. Bu tür oyunlarda asıl amaç , oyun oynamak değil , bilginin oyunlar yoluyla hedef kitleye aktarılmasıdır. Bu doğrultuda bizde projemiz çerçevesinde animasyon ve resimlerle süslenmiş bir eşleştirme oyunu tasarlayacağız. Bu oyun ile birlikte geri dönüşüm için önemli olan , hangi tip çöpleri hangi tip kutulara atılması gerektiğine dikkat çekeceğiz.
